Het Nederlandse energienet ondergaat een fikse transformatie, aangedreven door een groeiende inzet van hernieuwbare energiebronnen en elektrificatie. Deze veranderingen brengen kansen, maar zeker ook uitdagingen met zich mee. Een van de grootste uitdagingen is congestie op het elektriciteitsnet. Hier komen Alternatieve Transportrechten (ATR’s) in beeld, een nieuwe benadering voor netbeheerders om de beschikbare capaciteit optimaal te benutten.
Wat zijn alternatieve transportrechten?
Alternatieve Transportrechten zijn contractvormen die afwijken van traditionele modellen. Voorbeelden van ATR’s zijn onder andere capaciteitsbeperkende contracten, flexibel transportvermogen en tijdsgebonden capaciteit bij transportbeperking. Ook de zogeheten Use It Or Lose It-regeling valt onder de alternatieve transportrechten. Deze ATR’s zijn eigenlijk allemaal onderdeel van netcongestiemanagement, wat nodig is om het overbelaste energienet zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Voor afnemers van energie zijn ATR’s vaak beperkend, maar soms ook interessant vanwege de vergoedingen voor flexibiliteit. En in sommige gevallen kan dankzij ATR’s een bedrijf wel een netaansluiting krijgen, waar het dat zonder ATR’s niet kon.
Efficiëntie en duurzaamheid hand in hand
ATR’s zijn dus meer dan zomaar wat alternatieve contractvormen, het stelt netbeheerders in staat om het net efficiënter te benutten en de energietransitie niet te laten vastlopen. Netbeheerders kunnen de beschikbare capaciteit strategisch toewijzen, zodat er meer klanten aangesloten kunnen worden met het vermogen wat zij nodig hebben.
Verschillende mogelijkheden
Er zijn verschillende vormen van ATR’s die netbeheerders kunnen toepassen bij klanten, zo schrijft Netbeheer Nederland in een positionpaper:
1. Tijdsgebonden transportvermogen
Transportcapaciteit wordt toegekend op basis van tijd. Zo weet de klant bijvoorbeeld dat er tussen 07.00 en 18.00 uur een bepaald vermogen wordt toegekend en daarbuiten weer een ander vermogen. We zien deze contractvorm ook toegepast worden in combinatie met seizoenen. Zo zorgen netbeheerders dat er minder vraag is in de piekuren.
2. Flexibel transportvermogen met kWh-afspraken
De netbeheerder contracteert energievolumes (kWh) per dag met de klant. De netbeheerder moet vervolgens zorgen voor voldoende transportcapaciteit voor de klant om de afgesproken kWh ook te kunnen afnemen.
3. Gelimiteerde beschikbaarheid
Netbeheerders hebben de optie om de capaciteit gedurende een gelimiteerd aantal uren per jaar te beperken. Zo kan een netbeheerder bijvoorbeeld extreme verwachte pieken helpen verlagen.
4. Flexibel transportvermogen zonder gecontracteerd recht
Hierbij contracteren netbeheerders een flexibel transportvermogen met de klant zonder zekerheid van levering te geven. De netbeheerder verdeelt de restruimte onder klanten met een dergelijke contractvorm.
Netcongestie management
Alternatieve Transportrechten zijn vormen van netcongestiemanagement om te voorkomen dat het energienet van Nederland vastloopt. Naast de herindeling van het net gaan alternatieve transportrechten ervoor zorgen dat het huidige net efficiënter kan worden gebruikt. Daardoor kunnen er meer bedrijven worden aangesloten op het net en komt de energietransitie niet stil te liggen. Voor klanten kan het echter soms lastig zijn om te voldoen aan bijvoorbeeld een flexibel transportvermogen, een bedrijfsproces is immers lang niet altijd zo flexibel.
